Ας γνωρίσουμε κάποιες από τις πολύτιμές ιδιότητες της βιταμίνης D !
Μέσα από εκτενή ανασκόπηση ερευνών, αναδεικνύεται ο ρόλος της βιταμίνης D στη μείωση του κινδύνου λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος σχετικά με την επιδημιολογία της εποχικής γρίπης και του COVID-19. Η χορήγηση συμπληρώματος βιταμίνης D μπορεί να είναι ένα χρήσιμο μέτρο για τη μείωση του κινδύνου του κορωνοϊού.
Η βιταμίνη D είναι μια λιποδιαλυτή γνωστή ως «η βιταμίνη του ήλιου» που τα τελευταία χρόνια έχει τραβήξει το ενδιαφέρον των ερευνητών καθώς νέα στοιχεία αποδεικνύουν συνεχώς το σημαντικότατο ρόλο της στην διατήρηση της καλής υγείας. Η βιταμίνη D συμβάλλει στη βέλτιστη απορρόφηση και χρησιμοποίηση του ασβεστίου και φωσφόρου, με αποτέλεσμα να βοηθά στη διατήρηση της καλής κατάστασης των οστών, των μυών, των δοντιών και των νυχιών. Συνεπώς, η βιταμίνη D έχει ευεργετική δράση στην πρόληψη της οστεομαλάκυνσης, ραχίτιδας και οστεοπόρωσης.
Όταν αναφερόμαστε στη βιταμίνη D, στην ουσία είναι δύο ενώσεις με λίγο διαφορετική χημική δομή, τη βιταμίνη D2 (εργοκαλσιφερόλη), και τη βιταμίνη D3 (χοληκαλσιφερόλη). Η D3 είναι αυτή που παράγεται στο δέρμα με την έκθεση στην ηλιακή υπεριώδη ακτινοβολία και την προσλαμβάνουν επίσης από την κατανάλωση τροφών κυρίως ζωικής προέλευσης.
Συγκεκριμένα σημαντικές ποσότητες διαιτητικής βιταμίνης D απαντώνται στο μοσχάρι, συκώτι, αυγά, γαλακτοκομικά προϊόντα όπως γάλα, τυρί, βούτυρο, καθώς και σε κάποια ψάρια όπως τα λιπαρά ψάρια ρέγκα, σολομός, τόνος και σαρδέλες. Επίσης συναντάμε στην αγορά και τα εμπλουτισμένα τρόφιμα σε βιταμίνη D.
Ποια είναι τα συνηθέστερα συμπτώματα στην έλλειψη της;
Τα συνηθέστερα συμπτώματα που προκαλεί η έλλειψη βιταμίνης D είναι
- κόπωση
- μυϊκή αδυναμία
- κράμπες
- πόνος στις αρθρώσεις
- αδυναμία συγκέντρωσης
- πονοκέφαλοι κ.α
Πώς γίνεται η διάγνωση της;
Τα επίπεδα βιταμίνης D στον οργανισμό ελέγχονται με αιματολογική εξέταση γνωστή ως 25-υδρόξυ βιταμίνη D. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ενδοκρινολογική Εταιρεία συνιστώμενη ημερήσια δόση διαφέρει από ηλιακή ομάδα και φύλο. Το κατώτερο φυσιολογικό όριο στο αίμα πρέπει να είναι τα 30 ng/ml. Τιμές μεταξύ 20 – 30 ng/ml, θωρείται ανεπάρκεια ενώ κάτω από 10 ng/ml συζητάμε για έλλειψη βιταμίνης D. Τα φυσιολογικά επίπεδά της στο αίμα θα πρέπει να είναι μεταξύ 40 -60 ng/ml.
Τα τελευταία χρόνια, η ζήτηση για βιταμίνη D συνεχώς αυξάνεται λόγω της τεράστιας σημασίας της για την υγεία μας. Για παράδειγμα, έρευνες έδειξαν ότι, σε πολλούς ανθρώπους, καθημερινή λήψη 5000 IU βιταμίνης D συμβάλλει στη μέγιστη απορρόφηση ασβεστίου και στη διατήρηση της οστικής πυκνότητας.
Βιταμίνη D και Λοιμώξεις αναπνευστικού
Τα χαμηλά επίπεδα 25(OH)D έχουν συσχετισθεί ουκ ολίγες φορές με λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος. Πιστεύεται ότι η βιταμίνη D μπορεί να διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο στην ανοσία και την πρόληψη των λοιμώξεων, καθώς ενδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα, αυξάνοντας την έκφραση των γονιδίων της άμυνας. Σύμφωνα με μελέτες, η επαρκής πρόσληψη βιταμίνης D μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο για κρυολόγημα, εποχική γρίπη και άλλες λοιμώξεις του αναπνευστικού.
Τι συμβαίνει όμως με τη Βιταμίνη D και το COVID-19;
Μέχρι στιγμής έχουν γίνει αρκετές αναφορές σε ανασκοπήσεις σχετικά με τη νόσο του COVID-19, παρόλο που δεν υπάρχουν ακόμη δεδομένα, καθώς μελέτες βρίσκονται σε εξέλιξη για πιθανή συσχέτιση με την επάρκεια της βιταμίνης D. Μια γνωστή δράση της βιταμίνης D είναι να ενισχύει την προστατευτική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος καθώς και την αντίσταση των πνευμόνων σε λοιμώξεις. Τα χαμηλά επίπεδα 25(OH)D έχουν συσχετιστεί με λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος. Εκτιμάται πως η βιταμίνη D μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο τόσο στην ανοσία όσο και στην πρόληψη των λοιμώξεων, ενισχύοντας αρχικά τη θωράκιση του οργανισμού.
Ερευνητικά δεδομένα και συσχετίσεις δείχνουν πως χρήση συμπληρώματος της βιταμίνης D μπορεί να μειώσει τον κίνδυνό λοιμώξεών του αναπνευστικού συστήματος σχετικά με την εποχική γρίπη και του covid-19.
Έρευνες τονίζουν ότι η επαρκής πρόσληψη βιταμίνης D μέσα από διάφορους μηχανισμούς μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο για κρυολόγημα, εποχική γρίπη και άλλες λοιμώξεις του αναπνευστικού. Αυτοί οι μηχανισμοί περιλαμβάνουν δράσεις που μπορούν να μειώσουν το ρυθμό αντιγραφής του ιού και τις συγκεντρώσεις των προ-φλεγμονωδών κυτοκινών που παράγουν τη φλεγμονή στους πνεύμονες, οδηγώντας σε πνευμονία, καθώς και σε αυξανόμενες συγκεντρώσεις από αντιφλεγμονώδεις κυτοκίνες.
Μέσα από μελέτες παρατήρησης και κλινικές δοκιμές αναφέρεται πως η βιταμίνη D σε συμπλήρωμα διατροφής, μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης εποχικής γρίπης. Επιδημιολογικά στοιχεία υποστηρίζουν πως η δράση της βιταμίνης D μπορεί να συμβάλλει στην μείωση του κινδύνου COVID-19, καθώς η περίοδος που ξέσπασε η πανδημία ήταν το χειμώνα, μια εποχή που οι συγκεντρώσεις τις 25 (OH) D στο αίμα κυμαίνονται στα πιο χαμηλά επίπεδα. Άλλη μια σημαντική παρατήρηση που σημειώθηκε είναι πως ο αριθμός των κρουσμάτων με κορονοιό που εμφανίστηκαν σε χώρες κοντά στο Νότιο Ημισφαίριο ήταν χαμηλότερος καθώς συσχετίζεται με το γεγονός πως ήταν στο τέλος του καλοκαιριού. Συνεπώς η ανεπάρκεια της βιταμίνης D φαίνεται πως συμβάλλει στο Σύνδρομο Οξείας Αναπνευστικής Δυσχέρειας (ARDS), το οποίο συμβαίνει όταν συσσωρεύεται υγρό στις μικροσκοπικές ελαστικές κυψελίδες αέρα στους πνεύμονες. Το περισσότερο υγρό στους πνεύμονες σημαίνει ότι λιγότερο οξυγόνο μπορεί να φτάσει στην κυκλοφορία του αίματος, στερώντας οξυγόνο από τα όργανα και χωρίς αυτό δεν μπορούν να λειτουργήσουν.
Άτομα που ανήκουν στην ομάδα πληθυσμού που κινδυνεύουν να νοσήσουν από εποχική γρίπη ή και από COVID-19, συζητήθηκε το ενδεχόμενο να λαμβάνουν ημερησίως 10.000IU βιταμίνης D3 για μερικές εβδομάδες ώστε να αυξηθούν γρηγορότερα οι συγκεντρώσεις της χοληκαλσιφερόλης 25 (OH) D, συνεχίζοντας με 5000 IU βιταμίνης ανά ημέρα. Στόχος είναι η αύξηση των συγκεντρώσεων 25 (OH) D πάνω από 40-60 ng/mL ή 100-150 nmol/L. Για την καλύτερη αξιολόγηση αυτών των συστάσεων από τη λήψη συμπληρωμάτων, τονίζεται η ανάγκη για διεξαγωγή τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων δοκιμών καθώς και μελέτες μεγάλου πληθυσμού.
Μπορεί η χώρα μας να είναι μια από τις πιο ηλιόλουστες χώρες, ωστόσο 6 στους 10 Έλληνες έχουν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D.
Όσο αναφορά τη χώρα μας και άλλες Μεσογειακές χώρες, τα δεδομένα δείχνουν πως τουλάχιστον 6 στους 10, παρουσιάζουν ανεπάρκεια στη βιταμίνη D. Ένας βασικός λόγος φαίνεται πως είναι ότι τείνουν να υπερεκτιμούμε την αφθονία του ήλιου, πιστεύοντας πως η έκθεση στον ήλιο καλύπτει τις ανάγκες του οργανισμού σε βιταμίνη D. Πλέον είναι ξεκάθαρο πως η ημερήσια έκθεση μας στον ήλιο για τουλάχιστον 20-30 λεπτά, δεν μπορεί να εξασφαλίσει επάρκεια αν δεν συνδυάζεται με πρόσληψη βιταμίνης D σε συμπλήρωμα διατροφής.
Σύμφωνα με άλλες μελέτες, φαίνεται πως στις αρχές του χειμώνα η επάρκεια σε βιταμίνη D έχει προστατευτικές ιδιότητες στους ενήλικες και ηλικιωμένους από πνευμονικές λοιμώξεις του χειμώνα.
Επιδημιολογικά θα πρέπει να αναφερθεί πως οι περισσότερες λοιμώξεις λαμβάνουν χώρα κατά βάση τους χειμερινούς μήνες, πράγμα που συσχετίζεται σημαντικά με τα επίπεδα της βιταμίνης D που είναι πιο χαμηλά. Συνιστάται για αυτό τον λόγο, η χορήγηση συμπληρωμάτων βιταμίνης D ετησίως καθώς φαίνεται πως διαιτητικά η πρόσληψη της βιταμίνης D δεν είναι επαρκής.
Είναι γνωστό επίσης πως οι συγκέντρωσης ορού 25(OH)D τείνουν να μειώνονται με την ηλικία κάτι που μπορεί να θεωρηθεί σημαντικό για το COVID-19, καθώς τα ποσοστά θνησιμότητας αυξάνονται με την ηλικία. Επίσης, υπάρχουν ορισμένα φάρμακα τα οποία επηρεάζουν αρνητικά τη συγκέντρωση της βιταμίνης στο αίμα. Πιο αναλυτικά τέτοια είναι τα αντιεπιληπτικά, αντινεοπλαστικά, αντιβιοτικά, με αντιφλεγμονώδη, αντιυπερτασικά, αντιρετροϊκά, ενδοκρινικά φάρμακα και ορισμένα φυτικά φάρμακα. Επιπλέον η χρήση φαρμάκων συνήθως αυξάνεται με την ηλικία κάτι που πιθανώς συντελεί ακόμα πιο πολύ στις μειωμένες συγκεντρώσεις της βιταμίνης D.
Συμπερασματικά
H βιταμίνη D αποτελεί ένα «υπερόπλο» υγείας για όλες τις ηλικίες. Οι ερευνητές μάλιστα τη χαρακτηρίζουν ως βιταμίνη του μέλλοντος με χαρακτηριστικά ορμόνης. Έχει σημειωθεί πως σε πολλές περιπτώσεις η διατροφή μόνο δεν μπορεί να διασφαλίσει την επάρκεια σε βιταμίνης D, πόσο μάλλον όταν παρατηρείται έλλειψη ή ανεπάρκεια. Η πρόσληψη και η επάρκεια της εξαρτώνται από διάφορους παράγοντες όπως γενετικοί παράγοντες, κατάσταση της υγεία, την ηλικία, το φύλο, την έκθεση στον ήλιο και την λήψη φαρμάκων. Για να πετύχετε επαρκή πρόσληψη βιταμίνη D, είναι σημαντικό να ακολουθείτε ισορροπημένη διατροφή, να ελέγχετε τα επίπεδα της με αιματολογική εξέταση 25(OH)D και να συμβουλευτείτε το γιατρό σας για τη χορήγηση κάποιου συμπληρώματος διατροφής με βιταμίνη D.
Συνεπώς ένας από πιο τους αξιόπιστους και αποτελεσματικούς τρόπους, για να αυξηθεί η 25(OH)D στις συγκεντρώσεις στο αίμα, είναι η λήψη συμπληρώματος διατροφής βιταμίνης D ακόμα και χορήγηση με άλλα μικροθρεπτικά συστατικά, που οι δράσεις τους υποστηρίζουν το ανοσοποιητικό και συμβάλλουν στη ενίσχυση και στη σωστή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος μειώνοντας τον κίνδυνο μόλυνσης. Η συσχέτιση των χαμηλών επιπέδων της βιταμίνη D με την υψηλή θνησιμότητα από το COVID-19 και τη σοβαρότητα της λοίμωξη από τη νόσο αυτή, ολοένα και ενισχύει τους πολλαπλούς μηχανισμούς της βιταμίνης D για τις προστατευτικές ιδιότητες της σε οξείες αναπνευστικές λοιμώξεις. Η επαρκή πρόσληψη της διαιτητικά και με συμπλήρωμα σε ημερησία ή εβδομαδιαία παίζει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη από κοινή εποχική γρίπη, στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού καθώς και έναντι του COVID -19 συμφώνα με τα επιδημιολογικά δεδομένα.
Σύγχρονα Προγράμματα Διατροφής
Ολοκληρωμένη επιστημονική μεθοδολογία για μόνιμα αποτελέσματα.
Δείτε όλα τα προγράμματα διατροφής και
επιλέξτε αυτό που σας ταιριάζει.