Υπάρχουν συνδυασμοί τροφίμων που παχαίνουν και που αδυνατίζουν αντίστοιχα;
Πολλά ακούγονται για τους συνδυασμούς τροφίμων στα πλαίσια της διατροφής μας. Άλλοι λένε οτι συγκεκριμένοι συνδυασμοί μπορεί να σε παχύνουν και άλλοι λένε οτι συγκεκριμένοι συνδυασμοί μπορεί να σε αδυνατίσουν. Ποια είναι, τελικά, η αλήθεια; Κανένας συνδυασμός δεν μπορεί να ενεργοποιήσει τέτοιους μηχανισμούς που να καταφέρει να σε παχύνει ή να σε αδυνατίσει. Αυτό που ισχύει και έχει πράγματι σημασία είναι πως κάποιοι συνδυασμοί ωφελούν την καλύτερη απορρόφηση συγκεκριμένων θρεπτικών συστατικών, ενώ άλλοι την παρεμποδίζουν. Οι αλληλεπιδράσεις θρεπτικών συστατικών είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο και κάθε άνθρωπος θα πρέπει να δώσει σημασία για εκείνες που είναι σημαντικές γι΄ αυτόν, βάση του ιατρικού ιστορικού του και του τρόπου ζωής του.
Ας δούμε κάποιους γενικούς πολυσυζητημένους συνδυασμούς τροφίμων, κατά πόσο ισχύουν τα όσα ακούγονται και σε τι πρέπει να δώσουμε πράγματι τη προσοχή μας;
Τι ισχύει για τους παρακάτω συνδυασμούς τροφίμων;
- Παχαίνουν συνδυασμοί τροφίμων, όπως το κρέας με πατάτες;
Ποτέ δε συνδυάζω κρέας, κοτόπουλο, ψάρι με πατάτες, ρύζι ή μακαρόνια γιατί παχαίνουν. Επιλέγω πάντα να τα συνοδεύω με λαχανικά.
Πολλοί διαιτώμενοι έρχονται στα Διαιτολογικά μας κέντρα με αυτή την άποψη. Ας ξεκαθαρίσουμε και εμείς τη θέση μας λοιπόν: Καμία επιστημονική πηγή δεν υποστηρίζει οτι ο συνδυασμός αυτός μπορεί να σε παχύνει, όπως και κανένας άλλος συνδυασμός τροφίμων. Ουσιαστικά, η βιοχημική οδός που κρύβεται πίσω από τη διαμόρφωση του σωματικού μας βάρους είναι το ενεργειακό ισοζύγιο. Το ενεργειακό ισοζύγιο είναι αυτό που καθορίζει εάν το βάρος μας θα παραμένει σταθερό.
Συνοπτικά, εάν καταναλώνουμε από την τροφή περισσότερη ενέργεια από αυτήν που δαπανούμε, το βάρος μας θα αυξάνεται. Εάν καταναλώνουμε ίση το βάρος μας θα παραμένει σταθερό και αν καταναλώνουμε λιγότερη, το βάρος μας θα μειώνεται. Αντίθετα με την αρνητική πεποίθηση που επικρατεί για τον συνδυασμό του κρέατος/ψαριού με τις αμυλούχες τροφές, ο συνδυασμός αυτός είναι ωφέλιμος. Αυτό ισχύει δεδομένου ότι μία ισορροπημένη διατροφή πρέπει να περιλαμβάνει συνδυασμούς από διαφορετικές ομάδες τροφίμων, προκειμένου να λαμβάνει ο οργανισμός όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται.
- Όσπρια με φέτα: Είναι καλός συνδυασμός τροφίμων; Πώς διαφοροποιείται ανάλογα με τον άνθρωπο;
Ένας από τους πιο συχνούς συνδυασμούς τροφίμων στη χώρα μας είναι ο συνδυασμός των οσπρίων με τυριά και κυρίως με φέτα. Ο συνδυασμός αυτός δεν είναι ο καλύτερος δυνατός. Ο λόγος είναι ότι τα όσπρια είναι καλές πηγές μη αιμικού σιδήρου και ο συνδυασμός τους με γαλακτοκομικά προϊόντα τα οποία είναι πλούσια σε ασβέστιο, μπορεί να παρεμποδίσει την απορρόφηση του μη αιμικού σιδήρου.
Το ενδιαφέρον είναι ότι αυτό μπορεί να έχει μεγαλύτερη ή μικρότερη επίδραση σε έναν άνθρωπο. Για παράδειγμα, ένας άνθρωπος που καταναλώνει συστηματικά πηγές σιδήρου όπως είναι το κόκκινο κρέας, το αυγό, τα θαλασσινά, τα αποξηραμένα σύκα, οι ξηροί καρποί και οι αποθήκες σιδήρου του δεν είναι εξαντλημένες, δεν θα έχει κάποιο πρόβλημα εάν συνδυάζει όσπρια με φέτα. Από την άλλη πλευρά, ένας άνθρωπος που πάσχει από σιδηροπενική αναιμία και ούτως ή άλλως η διατροφή του δεν είναι πλούσια σε πηγές σιδήρου, θα συστήναμε να αποφεύγει τον τακτικό συνδυασμό αυτών των ομάδων τροφίμων.
-
Με τι τρόφιμα να συνδυάσουμε τα όσπρια για τη βέλτιστη απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών τους;
Όπως εξηγήσαμε λοιπόν, ο συνδυασμός οσπρίων και γαλακτοκομικών δεν είναι καλός καθώς παρεμποδίζει την απορρόφηση του μη αιμικού σιδήρου. Αντίθετα, ένας συνδυασμός ο οποίος ενισχύει την απορρόφηση του σιδήρου από τα όσπρια είναι ο συνδυασμός τους με μια πηγή βιταμίνης C όπως είναι το λεμόνι, το ξύδι, η ντομάτα, οι πιπεριές κ.ά. Σε αντίθεση λοιπόν με το ασβέστιο που φαίνεται να αλληλοεπιδρά αρνητικά με την απορρόφηση του σιδήρου, η βιταμίνη C συμβάλλει θετικά.
- Τελικά να τρώμε όσπρια με ψωμί, ή οδηγεί σε αύξηση του σωματικού βάρους;
Οι πρόγονοί μας συνήθιζαν να συνδυάζουν τα όσπρια με ψωμί, πράγμα που εξακολουθεί να συμβαίνει ακόμα σε κάποια νοικοκυριά, ενώ σε άλλα υπάρχει η πεποίθηση οτι αυτός ο συνδυασμός τροφίμων αποτελεί έναν τρόπο αύξησης βάρους, οπότε και αποφεύγεται. Αρχικά, όπως είπαμε και στην αρχή του άρθρου, κανένας συνδυασμός δεν παχαίνει. Συνεπώς, απορρίπτουμε αυτήν την άποψη.
Διατροφικά, ο συνδυασμός οσπρίων με αμυλούχα τρόφιμα, όπως είναι το ρύζι, η πατάτα, το ψωμί, το παξιμάδι, το πλιγούρι και άλλα, είναι ένας πολύ καλός συνδυασμός καθώς συντελεί στη πρόσληψη πρωτεΐνης υψηλής βιολογικής αξίας. Τι σημαίνει αυτό;
Η πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας είναι αυτή που βρίσκεται στα προϊόντα ζωικής προέλευσης (όπως το κρέας, το αυγό, το τυρί, το ψάρι) και έχει όλα τα απαραίτητα αμινοξέα (αυτά τα αμινοξέα που δε μπορεί το σώμα μας να παράξει μόνο του και πρέπει να τα πάρει από την τροφή). Τα όσπρια και τα αμυλούχα τρόφιμα δεν έχουν όλα τα απαραίτητα αμινοξέα, αλλά κάποια από αυτά. Ο συνδυασμός τους όμως, αλληλοσυμπληρώνει αυτά που λείπουν στο κάθε ένα και παράγει τελικά μια πρωτεΐνη που έχει όλα τα απαραίτητα αμινοξέα και μπορεί να χαρακτηριστεί ως υψηλής βιολογικής αξίας. Έχει ιδιαίτερη αξία για ανθρώπους που ακολουθούν χορτοφαγικά πρότυπα διατροφής.
Καλοί συνδυασμοί τροφίμων για την ομάδα των οσπρίων.
Με βάση τα όσα αναφέρθηκαν παραπάνω, ορισμένοι καλοί συνδυασμοί τροφίμων, που συμπεριλαμβάνουν την ομάδα των οσπρίων είναι οι εξής:
- Φακές με ρύζι
- Φασολάδα με πατάτα
- Ρεβίθια με ρύζι
- Φάβα με ψωμί
- Φακές με κριθαράκι
- Γίγαντες στο φούρνο με παξιμάδι
- Μαυρομάτικα φασόλια με φρυγανιές
Σύνοψη
Οι συνδυασμοί τροφίμων είναι ένα θέμα το οποίο μπορεί να προκαλέσει αρκετές “παρεξηγήσεις” και λάθη στις διατροφικές μας συνήθειες. Ενώ πολλοί το συγχέουν με την πρόσληψη και απώλεια βάρους, η σημασία αυτών των συνδυασμών αφορά κατά κύριο λόγο το κομμάτι της αλληλεπίδρασης και της απορρόφησης των θρεπτικών συστατικών. Όπως είδαμε και παραπάνω, κλασσική περίπτωση ομάδας τρόφιμων που έχει σημασία ο τρόπος που συνδυάζεται με άλλες ομάδες είναι τα όσπρια. Λαμβάνοντας υπόψιν τα όσα αναφέρθηκαν, να είστε σίγουροι πως γνωρίζετε όσα χρειάζεται για τον σωστό συνδυασμό τροφίμων και μία ισορροπημένη διατροφή!
