Τα Γλυκαντικά και Η Στέβια!
Προκειμένου να προχωρήσουμε στο τι ακριβώς είναι η Στέβια, ή αλλιώς οι γλυκοζίτες Στεβιόλης (Ε960), ας δώσουμε μία σύντομη εξήγηση στο τι είναι τα Γλυκαντικά και γιατί χρησιμοποιούνται έναντι της κλασσικής ζάχαρης. Πρόκεινται για ουσίες οι οποίες λειτουργούν ως υποκατάστατα ζάχαρης, δηλαδή εξυπηρετούν τον στόχο της κλασσικής ζάχαρης να προσδίδουν γλυκιά γεύση σε τρόφιμα ή ροφήματα, με ορισμένες ιδιαιτερότητες. Μία ιδιαιτερότητα είναι ότι ορισμένα προσδίδουν ένα χαμηλότερο συνολικό φορτίο υδατανθράκων, απλών σακχάρων και θερμίδων. Η ποικιλία των γλυκαντικών είναι μεγάλη, όμως εγκεκριμένα από την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μόλις 11.
Τι ακριβώς είναι η Στέβια;
Πρόκειται για ένα φυσικό, μη θερμιδογόνο γλυκαντικό, το οποίο προκύπτει από την εκχύλιση των φύλλων του φυτού Στέβια (Steviarebaudiana). Η επιλογή των συγκεκριμένων φύλλων γίνεται λόγω της γλυκύτητας τους, ενώ για πολλά χρόνια χρησιμοποιούνταν ως φυτικό φάρμακο για την αυξημένη γλυκόζη αίματος. Θεωρείται ένα από τα πιο δημοφιλή γλυκαντικά τις τελευταίες δεκαετίες, με τον αριθμό των ανθρώπων που την επιλέγουν αντί για την ζάχαρη να μεγαλώνει ολοένα και περισσότερο. Βασικός λόγος της υπεροχής της είναι η φυτική της προέλευση, σε αντίθεση με άλλα γλυκαντικά όπως είναι η ασπαρτάμη ή η σουκραλόζη που είναι εργαστηριακά παραγόμενα.
Στέβια vs Ζάχαρη : Ποιες οι Διαφορές τους;
Τα περισσότερα γλυκαντικά προσδίδουν σημαντικά πιο γλυκιά γεύση από την χρήση της κλασσικής ζάχαρης. Συγκεκριμένα, η γλυκύτητα της Στέβια είναι 200-300 φορές μεγαλύτερη από τη ζάχαρη. Η σημασία αυτού του χαρακτηριστικού έγκειται στο ότι προκειμένου να αποδώσουν την επιθυμητή γλυκύτητα, η χρήση των γλυκαντικών μετριάζεται σε απειροελάχιστη ποσότητα, σε σύγκριση με την ποσότητα ζάχαρης που θα έπρεπε να χρησιμοποιηθεί για να δοθεί ο ίδιος βαθμός γλυκύτητας. Επομένως, η αντικατάσταση αυτή συνεπάγεται την μείωση της συνολικής πρόσληψης υδατανθράκων αλλά και θερμίδων. Η μείωση στην πρόσληψη θερμίδων είναι κάτι που σε συνδυασμό με ισορροπημένη και σωστή Διατροφή μπορεί να συμβάλλει σε μία προσπάθεια απώλειας βάρους.
Επιπλέον, ενώ η Ζάχαρη αποτελεί ένα συστατικό όπου αυξάνει ραγδαία τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, κάτι που φυσικά δε το θέλουμε καθώς αυξάνει τον κίνδυνο πολλών προβλημάτων υγείας, η απουσία υδατανθράκων από την Στέβια το καθιστά κατάλληλη επιλογή για την μείωση του γλυκαιμικού περιεχομένου προϊόντων και κατ’ επέκταση την ομαλή ρύθμιση των επιπέδων γλυκόζης του αίματος.
Πώς μπορεί η Στέβια να γίνει “επικίνδυνη”;
Πολλές φορές λόγω του ότι το 100% φυτικό εκχύλισμα Στέβια αφήνει μία ελάχιστα πικρή επίγευση οι βιομηχανίες τροφίμων και οι παραγωγοί την αναμιγνύουν με άλλες πρόσθετες ουσίες, όπως είναι η ερυθριτόλη, η δεξτρόζη, η μαλτοδεξτρίνη προκειμένου να συμβάλλουν θετικά στην συνολική γεύση. Κάτι τέτοιο όμως έχει τελικά ως αποτέλεσμα η σύσταση αυτών ενώσεων να επιδράει αρνητικά στο γλυκαιμικό προφίλ αλλά και γενικότερα στην υγεία του ατόμου που την καταναλώνει.
Για παράδειγμα, η μαλτοδεξτρίνη έχει υψηλότερο γλυκαιμικό δείκτη ακόμη και από την επιτραπέζια ζάχαρη και επομένως αυξάνει πιο γρήγορα τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα με τελικά αρνητική επίδραση στον γλυκαιμικό έλεγχο. Αντίστοιχα, η ερυθριτόλη όπως και όλες οι πολυόλες μπορεί να έχουν υπακτική δράση ή να προκαλέσουν τάση για ναυτία, εμετό και γαστρεντερική δυσφορία.
Παγωτό με Στέβια: Είναι πράγματι Διαιτητική επιλογή;
Ένα προϊόν δεν γίνεται αυτόματα υγιεινό και ελαφρύ σε θερμίδες επειδή δεν περιέχει ζάχαρη. Θα πρέπει να βλέπουμε συνολικά τα συστατικά που περιέχει. Συγκεκριμένα ένα παγωτό με Στέβια αντί για ζάχαρη, φαντάζει υγιεινή και διαιτητική επιλογή, ωστόσο θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί στην ποσότητα κατανάλωσης γιατί οι θερμίδες μπορεί να παραμένουν αυξημένες, λόγω της ύπαρξης μεγάλης ποσότητας κορεσμένων λιπαρών και άλλων συστατικών σε αυτού του είδους τα γλυκά.
Τι λέει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας για την κατανάλωση των γλυκαντικών;
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ( ΠΟΥ) στις 15 Μαρτίου 2023 δημοσίευσε μία νέα κατευθυντήρια σύσταση για τα Γλυκαντικά, συμπεριλαμβανομένου και της Στέβια. Έπειτα από ανάλυση των ήδη διαθέσιμων σχετικών μελετών και όσον αφορά το αντίκτυπο τους στην υγεία παγκοσμίως, ο ΠΟΥ πρόβαλλε τους προβληματισμούς του σχετικά με την μακροχρόνια χρήση, την επίδραση στον μακροπρόθεσμο έλεγχο του σωματικού βάρους και στον κίνδυνο εμφάνισης ασθενειών, όπως ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2, τα καρδιαγγειακά νοσήματα κτλ.
Ποια είναι η σύσταση του ΠΟΥ ;
Για μία ακόμη φορά και με βάση τα δεδομένα που έχουμε μέχρι τώρα:
Η ισορροπία και το μέτρο φαίνεται να είναι η λύση.
Είναι γεγονός πως η αντικατάσταση της ήδη καταναλούμενης ζάχαρης με κάποιο 100% φυσικό υποκατάστατο είναι προτιμότερη. Όμως, η χρήση τους δε θα πρέπει να καθίσταται υπέρμετρη και τελικά να αποτελεί την λύση για αύξηση της κατανάλωσης γλυκών.
Ενώ στα πλαίσια μιας ισορροπημένης διατροφής, η κατανάλωση Στέβιας έναντι της κλασσικής ζάχαρης μπορεί να συμβάλλει στην καλύτερη διαχείριση του σωματικού βάρους και στην καθημερινή ικανοποίηση για γλυκιά γεύση, η καταλληλότερη συμβουλή για την μακροπρόθεσμη διατήρηση του βάρους αλλά και της καλής υγείας είναι να προσπαθήσουμε να μειώσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο την ανάγκη για γλυκιά γεύση και επομένως την αναζήτηση υποκατάστατων ζάχαρης που ικανοποιούν αυτήν την επιθυμία. Έτσι, θα μπορέσουμε τελικά να μειώσουμε σταδιακά και την ανάγκη κατανάλωσης γλυκών προϊόντων συμβάλλοντας με ουσιαστικό τρόπο στην διατήρηση υγιεινών συνηθειών.
